V ŚWIATOWY FESTIWAL MŁODZIEŻY I STUDENTÓW 1955 r.

Jeżyk

Wspominam o tym ważnym i bardzo nagłośnionym w tamtych latach wydarzeniu z przed 60 lat, gdyż brał w nim udział husowianin, Edward Homenda. Domyślam się iż dla dzisiejszych husowian osoba ta jest nieznana. Może najstarsze pokolenie kojarzy tą osobę. Dziś Edek miałby około 84 lat. Zmarł 25-30 lat temu, poza Husowem, na Śląsku. Był synem Zofii Ferenc, współwłaścicielki (z mężem Władysławem) chaty Jana Raka i razem z nimi mieszkał w zabytkowej dziś chacie. Przyjaźnił się z moim starszym rodzeństwem i często bywał u nas.

Był człowiekiem łatwego kontaktu, wesołym, towarzyskim i mile widzianym wśród przyjaciół. Należał do Związku Młodzieży Wiejskiej i z ramienia tej młodzieżowej organizacji delegowany został na trwający dwa tygodnie Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów w Warszawie. (31. 07 -- 15. 08. 1955) Był pod wielkim wrażeniem tego niezwykłego wydarzenia, zorganizowanego z ogromnym rozmachem, mimo że kraj był w ruinie, tym bardziej jego stolica. Morze ruin przysłaniane były przez wielojęzyczne kolorowe reklamy, transparenty i na gwałt wykańczane prestiżowe inwestycje, Pałac Kultury i Nauki, Stadion Dziesięciolecia, porządkowane Śródmieście stolicy. Na Festiwal do Warszawy przyjechało ponad 30 tysięcy obcokrajowców ze 114 krajów i 137 tysięcy delegowanych przez młodzieżowe organizacje Polaków. W tej grupie był także Edek Homenda. Impreza była dla władz okazją do pokazania ludzkiej twarzy komunizmu, powiewem wolności, poszerzenia horyzontów. Wielu rodaków miało okazję pierwszy raz w życiu zobaczyć Murzynów, na dodatek śpiewających lubianą u nas piosenkę "Szła dzieweczka do laseczka". Andrzej Drawicz poznał wówczas miłego Araba a był nim Jaser Arafat, późniejszy prezydent Autonomii Palestyńskiej.

Zanim jednak na świeżo wybudowanym Stadionie Dziesięciolecia rozpoczęło się otwarcie festiwalu, w całym kraju odbywały się Czyny Festiwalowe, podejmowano z tej okazji różne zobowiązania produkcyjne. Czy w Husowie także podejmowano czyny społeczne z tej okazji ? Nie przypominam sobie czegoś takiego. Myślę że husowska młodzież podchodziła do takich inicjatyw z dystansem i rezerwą. Kryła się w tym przecież wielka polityka PZPR, aby przyhołubić młode dorastające pokolenie do idei socjalizmu. Niemniej Festiwal był w powojennej Polsce czymś niezwykłym. Impreza goniła imprezę. Były koncerty, igrzyska sportowe, występy artystyczne, cyrkowe i różnego rodzaju konkursy.

Ogromnym zainteresowaniem cieszyły się pokazy zachodnich filmów. Był to prawdziwy rarytas wśród produkcji krajowej. Jak przy każdej tak dużej imprezy, były też i niedoróbki. Na długich trasach wycieczek, zwiedzający mdleli z upału z wyczerpania. Zdarzały się zatrucia pokarmowe a także przypadki czerwonki i dyfterytu. Dochodziło do kradzieży, pijaństwa, i niemoralnych zachowań. Polacy zachłysnęli się luzem i swobodą zagranicznych gości. Szczytem marzeń była randka z cudzoziemcem/cudzoziemką, która na długo została w pamięci.

Z zainteresowaniem słuchałem wrażeń, opowieści z Festiwalu którymi dzielił się Edek. Było ich wiele i jak na husowskie warunki, wyjątkowe. Oczami wyobraźni również i ja przeżywałem je w wyjątkowy sposób.

Tyle wspomnień o husowianinie który uczestniczył w imprezie na światowa skalę.

Jeżyk

Cytat :

" Czy w Husowie także podejmowano czyny społeczne z tej okazji ? Nie przypominam sobie czegoś takiego. Myślę że husowska młodzież podchodziła do takich inicjatyw z dystansem i rezerwą. Kryła się w tym przecież wielka polityka PZPR, aby przyhołubić młode dorastające pokolenie do idei socjalizmu."

Okazuje się że były pewne formy działań husowskiej młodzieży zrzeszonej w ZMW, które podejmowane były dla uczczenia Światowego Zjazdu Młodzieży i Studentów. Oczywiście nie były to czyny produkcyjne gdyż w Husowie nie było wówczas to możliwe, niemniej przypominam sobie sytuację kiedy do mojego starszego brata przychodziło dwóch kolegów (mieszkali na Górze Husowa) i wspólnie z bratem tworzyli gazetkę ścienną do świetlicy w starym Domu Ludowym. Na stole leżał ogromny biały karton na którym umieszczano zdjęcia z gazet, wycinki prasowe zapewne z Trybuny Ludu, Rolnika Polskiego a może także z Przyjaciółki. Ta była wydawana częściowo w kolorze, wiec była tygodnikiem atrakcyjnym. Były to gazety wówczas bardzo popularne. Ówcześni husowscy listonosze, Andrzej Bembenik, Andrzej Szajnik, mieli pewien narzucony limit prenumeraty tych gazet, wiec usilnie namawiali do ponowienia prenumeraty, gdy jej czas się kończył. Trudno się dziwić, gdyż wówczas wszystko w kraju sterowane było odgórnie.

Kilka dni temu dzwoniłem do brata, czy pamięta tę akcję z tworzeniem gazetki ściennej w naszym domu i z jakiej okazji ją wykonywano. Potwierdził iż inicjatywa podjęta była dla uczczenia V Światowego Zjazdu Młodzieży i Studentów. Po kilku dniach tego "intelektualnego" wysiłku mojego brata i jego kolegów, gazetkę zaniesiono i umieszczono w świetlicy starego Domu Ludowego w Husowie.
A wiec wydarzenie światowe tej rangi nie mogło być nie zauważone także w Husowie czy innych miejscowościach, szczególnie w miastach.

pilipiuk

Materiał filmowy z tego festiwalu: [link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych] Kolega skorzystał z okazji, Jeżyku?

Jeżyk

Tego Edek nie zdradził , niestety. Ale wykluczyć nie można Kwadratowy

Jeżyk

Otrzymałem od zaprzyjaźnionej husowianki szczegółowe dane dotyczące bohatera tego wątku, Edwarda Homendy, uczestnika V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie. Edward po wyjeździe z Husowa, zamieszkał w Zabrzu gdzie ożenił się z dziewczyną śląskiego czy raczej niemieckiego pochodzenia, Hildegardą. Urodził się w Husowie 18. 11. 1931 roku a zmarł w Zabrzu 11. 02. 1975 roku i tam został pochowany. Otrzymałem także zdjęcie ślubne Edwarda. Piękna parka, Edward był uroczym młodzieńcem a pani Hildegarda także pełna wdzięku i uroku. Tyle jak na razie wiedzy o jedynym husowianinie, delegatem na ZMiS z przed 62 lat Wesoly

[link widoczny dla zalogowanych]